Column: Wolf in schaapskleren

NAZOMERCOLUMN – In dit digitale tijdperk waarin mensen je tegemoet komen met ik-heb-ook-eens-wat-gelezen, als je van een gebeurtenis spreekt dat je graag even in de groep wilt gooien, heb ikzelf weleens de neiging dat hele internet door de gootsteen te spoelen. Mensen hebben over van alles weleens wat gelezen of er een filmpje van gezien. Spuit elf, een uitdrukking die veel mensen niet meer kennen ondanks de informatiestroom, loopt nu overal rond terwijl ie vroeger een uitzondering was en niet, zoals tegenwoordig, de boventoon voerde.

Sinds de lente van 2020 wordt daarbovenop onze perceptie van de werkelijkheid aan een fikse test onderworpen. Het internet zou daarbij toch een mooi stuk gereedschap kunnen zijn als het gaat om informatie vergaren, kennis opdoen en dit vervolgens om te zetten in een model dat we als titel zoiets meegeven als ‘Wat gaan we er aan doen?’. Maar als je dat niet gestructureerd doet loop je het gevaar alsnog in een verwarde informatiesoep te raken die niets zegt en dan loop je de kans dat degene die het hardst roept de waarheid in pacht krijgt. Dus om ze weer op weg te helpen leg ik gesprekspartners weleens het volgende voor: wat is de vraagstelling? Dan valt de woordenstroom even stil, wat op zich een mooie reactie is, maar er zijn er die doodgemoedereerd het eigen verhaal weer oppakken en zonder te reageren op mijn vraag verdergaan met waar ze gebleven waren. Terwijl het antwoord natuurlijk heel simpel om de juiste vraag draait. Die hele informatiebrij zegt niets als je de juiste vragen niet stelt. Het is een symptoom van deze tijd van overmatige welvaart dat de kernvragen liever onbeantwoord blijven en waarmee dus harde conclusies ontweken worden. Het is allang tijd bijvoorbeeld dat degenen die zichzelf ‘wakker’ noemen de kernvragen eens gaan beantwoorden in plaats van semi-interessante discussies te voeren over de vervaging van het verschil tussen links en rechts of de toch echt niet meer verrassende rechterlijke uitspraken. Het meel in de mond zie je ook bij de voortrekkers in de protestbeweging al komen als er scherpe kantjes in zicht komen, als ze al niet bezig zijn met geheel niet ter zake doende workshopjes die er op gericht zijn je terechte woede weg te masseren.

En als je al te lastige vragen stelt over het verdienmodel van de workshopjes word je heel ondemocratisch bedreigd en weggepest, zoals Bram Willem onlangs op Facebook heeft mogen ondervinden. Dit profiel is anoniem, zodat het eigenlijk heel fraai symbolisch de stem vertegenwoordigt van de vele mensen die donaties hebben gegeven en die zich afvragen wat er met dat geld gebeurt. In plaats van openheid van zaken te geven, want uiteindelijk gaat het wel om geld dat gegeven is in het vertrouwen dat dat ingezet wordt voor ‘de strijd’, werd de zaak net zoals Den Haag dat doet omgedraaid en werd er een persoonlijke aanval ingezet waarmee de anonimiteit van dit profiel aan wantrouwen werd onderworpen. In hoeverre iemand zich bekend wil maken lijkt mij echter een persoonlijke keuze, het gaat tenslotte om de inhoud en dus de vragen die er bij vele donateurs zeker wel leven. En er kunnen goede privé redenen zijn om anoniem te blijven waar wij als buitenstaander niets mee te maken hebben, mensen kunnen bijvoorbeeld tegenwoordig in een lastige positie komen op hun werk als ze al te openlijk voor hun mening uitkomen. Of ze hebben een kwetsbaar gezin dat ze zo ver mogelijk van het rumoer van de wereld willen houden.

Het onzichtbaar houden van de winst op verdienmodellen is echter een achterhouden van gelden die voor een specifiek doel bedoeld waren. Als men dit niet bekend wil maken is een onttrekking onder valse voorwendselen niet ondenkbaar en het is zeker een morele verplichting van genoemde organisaties om elke schijn van zelfverrijking te vermijden. In plaats van dat dit nu opgehelderd werd heeft Bram Willem onder de druk besloten zijn activiteit te staken. In hoeverre zijn stukjes terecht of onterecht waren vind ik in dit kader eigenlijk niet zo interessant, het feit dat men daar zo’n heisa over maakte zegt echter eerder iets over de effectiviteit van de activiteiten van bepaalde voortrekkers in het protestwereldje. Als de stukjes van Bram Willem onterecht waren hadden ze dat gewoon kunnen negeren, want met de hete brij waar ze mee te maken hebben bevinden ze zich nu eenmaal in het politieke slagveld waar modder gooien aan de orde van de dag is. In een tijd als deze moet je nu eenmaal snel politiek volwassen zien te worden en niet zoals Kaag luidkeels gaan klagen over ‘brievenbusvervuiling’ als er iets onwelgevalligs op de deurmat ligt. Tenzij je zelf een belang hebt bij dat klagen belandt zoiets gewoon zonder nadenken bij het oud papier omdat je je doelstelling wel helder voor ogen hebt. Wie het ziet volgt je wel, wie het niet ziet hoop je nog te winnen door de vruchten van je werk.

De hamvraag die bij zo’n fenomeen als Bram Willem regelmatig opkwam was of hij geen ‘controlled opposition’ kon zijn. Iemand die bewust zat te stoken om de eenheid in de gelederen te breken, betaald door de AIVD. Maar is het niet een afleiding van de eigen zwakte? Het moet zo langzamerhand duidelijk zijn dat de beweging niets voor elkaar krijgt. De regering, geruggesteund door de EU, blijft vooralsnog stevig de agenda uitrollen. Het valse verhaal omtrent de rol van Oekraïne als onschuldig slachtoffer mist zijn uitwerking niet op de samenleving en de moedwillig gecreëerde ramp van prijsstijgingen en gastekorten drijft de bevolking alleen maar meer in de controlemechanismen van de overheid. Het zwaktebod van de beweging komt al tot uiting in haar slogan ‘liefde, vrijheid, democratie’. Het zijn alledrie zaken die je niet van lieden vraagt die aan de macht hebben geroken. Liefde is een gift en kun je niet vragen, als je vrijheid van een overheid vraagt heb je die in feite op datzelfde moment al weggegeven. Vrijheid moet je nemen, anders verdien je haar niet. En democratie kan alleen bestaan als je in een natiestaat leeft en hoe kun je dat bewerkstelligen met een regering die veel feitelijke bevoegdheden al heeft overgedragen aan supranationale instanties als het WHO, de EU en in de afgelopen decennia geen eigen beleid heeft gevoerd als het zaken betrof waar de Verenigde Staten in betrokken waren?

Dat de beweging met de versoepelingen ook in elkaar zakte zegt al genoeg: teveel mensen zijn bezig met ‘de prik’, de lockdowns en andere maatregelen die direct in je dagelijkse leven ingrijpen. De globalisatie wordt ook wel doorgevoerd zonder die prik, ofwel het is slechts een thematisch gegeven binnen een groter project. Zodra die maatregelen wegvallen zakt de direct gevoelde druk ook weg en dat geeft al aan dat teveel mensen louter hierop gefixeerd zijn. Maar de politiek hierachter en het globalisme zijn dezelfde krachten die de bloedslag in Oekraïne maar voort laten duren en de prijsstijgingen en gastekorten veroorzaken. Het grotere plaatje ontgaat nog velen en zolang dat niet gezien wordt kun je ook niet verzinnen wat voor middelen er aangegrepen moeten worden om dit tij te keren. Middelen die wellicht in strijd lijken te zijn met de kreet ‘liefde en geduld’, want als je de urgentie begrijpt ga je ook beseffen dat ‘ongeduld’ beter op zijn plek is.

‘Onze’ waarden?

Ondertussen zit daar in Kiev nog steeds een man die Europa deze zomer eens gedreigd heeft om de gasleiding die door Oekraïne loopt dicht te draaien als er niet meer wapens die kant op gestuurd werden. Energie is de belangrijkste factor die ons Westerse model concurrerend kan houden ten opzichte van andere landen, dus Zelensky had daar waarschijnlijk een aardig pressiemiddel om de politieke koppen de ‘goede kant’ op te krijgen. Dit vreemde dreigement is allang weer vergeten, het verhaal is omgedraaid en het heet nu dat Rusland het gas als wapen in de strijd heeft gegooid, iets waar deze week minister Hoekstra ons weer eens de les over las en dat in zijn verhaal direct verbonden werd met het verdedigen van de ‘democratie’ en ‘onze waarden’ en dat we daar vooral offers voor moeten willen brengen. Maar laten we eens bekijken hoe dat nou zo gekomen is en of het wel terecht is dat wij als burger daarvoor moeten bloeden. En of we in de huidige situatie misschien niet heel andere offers moeten brengen.

Of nog erger, waar de Oekraïners letterlijk voor moeten bloeden. Nu alweer een week geleden werd dan eindelijk het grote tegenoffensief dat in mei al werd aangekondigd in de regio rond Kherson ingezet. Zelensky geeft meer om het propagandaverhaal dan om de jongens die hij met te weinig kwalitatief wapentuig het open veld instuurt, het is bekend dat de generaalsstaf dit offensief niet als een haalbare kaart zag. Wat je al kunt aflezen aan het feit dat de teruggewonnen plaatsen uit ‘tactische overwegingen’ niet bij name genoemd worden, alsof de Russen dit niet weten en dan maar moeten gissen. Je wordt met de grootste onzinverhalen bezig gehouden. Maar vanwege de heroïek van het verhaal stuurt hij zonder gewetenswroeging duizenden soldaten een hopeloze strijd in om zich bloot te stellen aan het massale artillerievuur van de Russen. Het resultaat: de verovering van wat verlaten boerendorpjes en een paar duizend doden, achtergelaten op het slagveld. Vaker wel dan niet worden deze jongens opgegeven als MIA (missing in action) dan als KIA (killed in action) om maar niet de weduwepensioenen te hoeven uitkeren. Eenzelfde scenario als op Slangeneiland speelde zich hier af: de Oekraïense vlag werd op een dak geplant door een groepje moedige soldaten, waarna ze zich snel uit de voeten maakten omdat ze onder vuur werden genomen. Twee jongens hebben het echter moeten bekopen met hun leven. De vlag staat daar nu, net als die op Slangeneiland, eenzaam te wapperen als symbool voor de holle retoriek vanuit Kiev. Wetende dat Oekraïne deze strijd niet gaat winnen staat die vlag tevens symbool voor de lege, valse waarden van Hoekstra, de regering in Den Haag, de EU kliek in Brussel en de exceptionalisten in Londen en Washington. Voor de volgende aanvalsgolf worden alweer duizenden jongens naar de regio gestuurd, zonder luchtsteun en zonder zelfs maar een getalsmatig overwicht op de Russen. Het is goed om te bedenken dat het offer dat Hoekstra van u vraagt direct verbonden is met het veel grotere offer van de Oekraïense bevolking. Hij vraagt van u dus feitelijk om dit laatste zo lang mogelijk in stand te houden (zie voor een beter beeld hiervan het addendum hier onderaan).

Energie en massapsychologie

Om de samenhang duidelijk te maken kan ik niet anders dan wat te meanderen door het landschap van ons huidige tijdsgewricht zoals dat zich aan ons oog ontvouwt. Dus u moet mij even vergeven dat het soms lijkt dat ik op het oog langs totaal verschillende onderwerpen dwaal. Energie bijvoorbeeld lijkt zo’n thema dat normaal gesproken op zichzelf staat, u knipt het licht ’s avonds aan en voor uw gevoel heeft dat niets te maken met het reilen en zeilen van een land. Uw brandende lamp in uw huisje, uw cocon dat zich ogenschijnlijk afgeschermd heeft van de rest van de wereld. Teruggaand in de moderne geschiedenis zien we echter dat energie altijd een cruciale rol heeft gespeeld in politieke beslissingen en dus ook op het leven op persoonlijk niveau, wat ooit eens begonnen is met de uitvinding van de stoommachine. Het ontstaan van fabrieken zorgde bijvoorbeeld voor een leegloop van het platteland. De ‘Drang nach Osten’ had als belangrijke motivatie om de olievelden in de Kaukasus te veroveren, want om oorlog te kunnen voeren had het Derde Rijk veel rijdend materieel dat gigantische hoeveelheden brandstof verbruikte. Een flink deel van die ‘Drang’ bestond uit energiebehoefte. Traditioneel was voor de gewone man en vrouw echter de belangrijkste grondstof om onze huizen te verwarmen: kolen. Ook een groot deel van de industrie draaide op kolen.

Ik blijf meanderen, want van energie kom je vanzelf op sociale verbondenheid en arbeidersbewegingen. Complete regio’s in Duitsland, Nederland, Groot-Brittannië en elders in Europa waren afhankelijk van de steenkoolwinning voor hun bestaan. Het was zwaar en hard werk, vaak honderden meters onder de grond, en de gezondheid van degenen die daar werkten werd er door aangetast, maar juist door dit gevaarlijke werk was er ook een sterke verbondenheid bij deze arbeiders, zij wisten zich goed te organiseren en vormden zo een sociale macht op zich. Iets dat politici zeker in de gaten houden en met de paplepel ingegoten krijgen als les van het Derde Rijk: opkomende arbeidersbewegingen moet je met alle beschikbare middelen zien te voorkomen, dan wel uit elkaar zien te slaan. Steenkoolwinning in eigen land was in dat opzicht politiek gezien niet zo handig want je hebt met zo’n sterk verbonden arbeidersgroep een geduchte opponent waar je niet omheen kunt. Het is één van de redenen waarom grondstofwinning in buitenlanden vaak verkozen wordt in plaats van in het eigen land. Dit geldt ook voor de agrarische activiteiten.

Op dit moment zien we die kracht terug in de boerenbeweging, misschien het laatste bastion dat zich op die manier nog weet te verenigen. Als de boerenstand is weggevaagd houd je de voor politici ideale situatie over, namelijk de eenzame massa die zich niet meer weet te verenigen in gemeenschappelijke thema’s. Diverse kopstukken in de protestbeweging werken hier trouwens keihard aan mee met hun boodschap van ‘geen leiders’ en ‘JIJ moet het zelf doen’. Ieder op zijn eigen eilandje en red je er maar mee. Ik weet niet hoe zij dit weten te rijmen met hun andere boodschap van ‘verbinding’, want als je een samenleving ontleedt in zijn moleculen haal je de verbinding er juist uit en in het verlengde daarvan het vermogen tot organisatie. Die ‘verbinding’ zit gewoon op één lijn met het ‘samen’ waar de overheid tot zeurens toe mee zat te flyeren en die de individualisering die toch al in de maatschappij aanwezig was paradoxaal genoeg nog eens zat te versterken. Iets ‘samen’ doen door alle sociale smering uit de samenleving weg te halen, yeah right. Ieder op zich staat niet sterk tegen de krachten die werkzaam zijn. Organisatie, zoals de kolenmijnwerkers en de boeren laten zien, kan nu juist de sociale tegenkracht vormen tegen dwalende politici.

Naast die vergaande versplintering is er een ander belangrijk psychologisch middel die heersers gebruiken, namelijk om zich anders voor te doen dan ze zijn. Politici hebben dat wel geleerd van de nazi’s, die noemden zich ‘nationaal-socialisten’ terwijl dat niets met socialisme van doen had en ze dat juist probeerden uit te roeien. De moderne variant die tegenwoordig bovenmatig wordt gebruikt om de bevolking mee te krijgen is ‘democratie’ en juist doordat er zoveel mee geschermd wordt mag je je met de geschiedenis in het achterhoofd rustig afvragen of die vlag de lading wel dekt.

De zoektocht naar energie

Het heet dat de ongezonde omstandigheden en de vondst van het Groninger gas uiteindelijk tot de sluiting van de Limburgse steenkoolmijnen heeft geleid, maar die grondstofwinning werd in die periode gewoon verplaatst naar Colombia, waar de plaatselijke bevolking het werk mocht opknappen dat hier voor zo ongezond werd verklaard. Humaan kun je dit niet noemen, maar sociologisch gezien was de tegenkracht van een grote groep verenigde arbeiders verdwenen. In Groot-Brittannië werden later in de tijd tijdens de Thatcher regering de mijnen gesloten onder het mom van ‘zure regen’, een mooie wetenschappelijk lijkende term die na het sluiten van de mijnen opeens ook zijn houdbaarheidsdatum had bereikt. Ondertussen werd er naarstig gezocht naar andere energiebronnen. De vervanging van steenkolen door meer olie werd echter een debacle, de autoloze zondag in 1973 was een direct gevolg van de exorbitant gestegen olieprijzen die veroorzaakt werden door de onrust in het Midden-Oosten. Men zocht naar een stabiele energievoorziening en een verhoging van de olieproductie bleek geen oplossing.

Kernenergie stuitte op haar beurt op weerstand vanuit meerdere lagen van de bevolking. Grootschalige protesten en demonstraties in de jaren ’80 vertraagden de discussie enorm en de ramp met de kerncentrale van Tsjernobyl maakte dat er een abrupt einde kwam aan een brede inzet van deze vorm van energie. In diezelfde periode kwam gas ter sprake als stabiele, goedkope vorm van energie. Rusland, toen nog de Sovjet Unie, bleek een betrouwbare partner en het is vooral dankzij Gerhard Schröder dat uiteindelijk North Stream I er kwam. Het is dus vanuit commerciële motieven dat de gasstroom uit het oosten op gang kwam, Rusland heeft Europa daar nooit voor onder druk gezet, ‘we’ kozen gewoon voor de goedkoopste én meest betrouwbare oplossing. En Rusland was, ook in de tumultueuze jaren ’90, een stabiele handelspartner. Naast dat leek het vooral in dat decennium dat Rusland zich gewillig als goedkoop ontginningsgebied onderwierp, hetzelfde model dat later in Oekraïne doorgewoekerd heeft, en werd dus niet gezien als politieke opponent. U ziet: de sociale demografie in eigen land, de politieke systemen in andere landen, de eigen portemonnee, elk facet wordt door de bril van opportunisme bekeken. Het getuigt van een volstrekte naïviteit omtrent de wereld om politici voetstoots te vertrouwen en niet hun motieven grondig te onderzoeken.

Er is overigens zeker wel gezocht naar alternatieven, maar gas uit bijvoorbeeld Algerije of Azerbeidzjan (waar de EU nu opeens wel gas vandaan wil halen) was gewoonweg niet in voldoende mate aanwezig (en dus nu ook niet). Het is al jaren bekend dat we het punt van de zogeheten ‘peak-oil’ voorbij zijn gegaan: het punt waar het aanbod van energie kan voldoen aan de vraag. Het is een kulverhaal in de afgelopen jaren dat we de leverantie moeten spreiden vanwege de ‘energieveiligheid’, die mogelijkheden zijn in het verleden echt wel onderzocht maar men heeft uiteindelijk voor de praktische en commercieel meest gunstige optie gekozen en vervolgens de gaspijpleidingen vanuit Rusland aangelegd. En daar komt meer vandaan dan wat er op papier staat, want om binnen de EU-normen blijven wordt er niet zelden een omweg gecreëerd via BV’s buiten Europa, zodat officieel bijvoorbeeld Duitsland 30% van zijn gas uit Rusland haalt op papier, maar om maar eens iets te noemen 10% daar bovenop via zo’n BV extra binnenkomt zonder dat het dan Russisch heet.

Fraude en hypocrisie zitten officieel ingebakken in ons systeem. Zelfs de sancties ontkomen daar niet aan: we kopen nu duur lng-gas uit China, want we willen van het Russische gas af. China is echter niet meer dan een transitieland in deze, want ze doen niets anders dan het gas dat ze uit Rusland halen vloeibaar maken om het vervolgens met een fikse opslag te verkopen aan Europa. En om even terug te grijpen op die andere bron van energie: steenkolen uit onder andere Polen staat ook weer op de agenda. Hoezo klimaatdoelen? Als je dwars door het grillige patroon heenkijkt zie  je doelstellingen opdoemen die wel consequent worden nagestreefd: het creëren van de eenzame massa, de eigen burgerbevolking die zich niet meer kan verenigen en het kapotmaken van Rusland als eeuwige politieke antagonist.

De hypocrisie van Europa kent geen schaamte. Nadat Brussel in 2014 sancties had opgelegd aan Rusland presteerde Angela Merkel het om naar Moskou af te reizen om te lobbyen voor North Stream II, want Europa en vooral Duitsland had meer gas nodig. Het Kremlin was daar zeer afwijzend in vanwege de toen al heersende haatcampagne, maar naar verluidt heeft zij met de softere Putin een akkoord kunnen sluiten met de toezegging dat zij zich zou inzetten voor de implementatie van de Minsk II akkoorden. Iets waar zij zich nooit aan heeft gehouden en zo heeft het thema energie dus weer bijgedragen aan de sociale en politieke thema’s in Oekraïne.

Nu heeft de elite dit opportunisme zo ver doorgedreven, onder druk van met name de Verenigde Staten en zonder enige volksraadpleging, dat we nu in oorlog zijn met Rusland. Een oorlog wordt namelijk niet alleen met tanks en kanonnen gevoerd, sancties en financiële pressie zijn al zo oud als de kunst van het oorlogvoeren. Napoleon bijvoorbeeld trok niet alleen met zijn troepen op richting Moskou, maar zorgde ook voor een enorme hoeveelheid valse roebels om de economie te ontwrichten. In de jaren ’30, zonder bijkomend wapengekletter, bevroor het Westen de Russische goudvoorraad toen er weer misoogsten waren waardoor de hulpacties om de hongersnoden in het noorden van Rusland, Kazakhstan en het huidige Oekraïne te bestrijden niet voldoende van de grond konden komen. Het Amerikaanse mediaconcern Hearst maakte politiek gemotiveerd van de veelheid van factoren die tot die ramp leidden een makkelijk op te dissen verhaal dat de schuld geheel en al bij het Kremlin legde en dat tot op de dag van vandaag nog steeds hardnekkig bestaat: de Holodomor. Mythen ontstaan waar je met je neus bovenop staat. Vervalsing van de geschiedenis is één van de middelen om de bevolking een bepaald beeld op te dringen en ze overtuigd te laten raken van het bestaan van een slecht en vijandig ‘regime’. In een volstrekte ontkenning van de historie heeft de EU nog in het najaar van 2019 een resolutie aangenomen waarin nazi-Duitsland en de Sovjet Unie in gelijke mate verantwoordelijk worden gesteld voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. In de afgelopen twee eeuwen heeft men zelden iets nagelaten om Rusland als land zwart af te schilderen en kapot te maken. Er is niks nieuws onder de zon.

De rechtsstaat van Hoekstra

Volgens Hoekstra echter zijn het landen als Rusland en China die ‘de regels van het spel herschrijven’ en staan zij ‘een fundamenteel ander wereldbeeld’ voor ‘zonder democratie of rechtsstaat’. Het staat mij echter niet bij dat ons is gevraagd of we een oorlog in gedonderd wilden worden en of we het goed vonden dat Rusland van het SWIFT systeem werd afgesloten, waardoor betaling voor het gas in de praktijk niet meer mogelijk was en de Russen besloten om betaling in roebels te gaan vragen. Want tja, als je ergens in handelt wil je er ook wel geld voor hebben, nietwaar? De afsluiting van SWIFT en de weigering om in roebels te betalen betekent in de praktijk dus stomweg een weigering om te betalen voor geleverde goederen. Het Westen herschrijft aldus via een omweg zelf de regels van het spel. Als Rusland nu de gaskraan dichtdraait kun je toch echt niet stellen dat het Kremlin gas inzet als een ‘weapon of war’ (weaponizing). Het misbruik van het financiële systeem tegen alle regels in door het Westen is het wapen dat ‘wij’ hebben ingezet en het is feitelijk zelfs een tegemoetkoming van de Russen als ze voorstellen om de betaling in roebels te doen. Ze hadden volgens de principes van de markt ook gewoon kunnen zeggen ‘geen betaling, geen gas’. Dat wij straks een koude, onverwarmde winter tegemoet gaan is dan ook een eenzijdige, ondemocratische en niet legitieme beslissing van onze ‘leiders’, die ervoor kozen om het welzijn van de eigen bevolking op te offeren voor hun geopolitiek. Dit is een autocratische beslissing, van bovenaf opgelegd zonder de burger te consulteren. Hoekstra weer: “Voor onze energievoorziening blijken we afhankelijk te zijn van de grillen van een dictator”. Je kunt het verpakken zoals je wilt, maar gelet op de grillen van het Westen zelf verwijst de uitspraak van Hoekstra toch echt naar het eigen handelen.

Als je Hoekstra dan toch kritiekloos volgt, minister Spuit Elf die op zijn beurt kritiekloos Berlijn volgt en blijkbaar geen benul heeft van de hierboven beschreven historie en context, moet je bij mij niet aankomen met het verhaal dat je de ‘democratie’ verdedigt. Ieder mag zijn eigen mening hebben, maar gebruik dan wel de juiste definities. Deze topdown beslissingen die de neiging hebben om elke feedback de kop in te drukken vallen onder een andere soort van bestuur, namelijk ‘autocratie’. In Duitsland hebben ze al aangekondigd om in oktober het leger te stationeren in de grote steden om de groeiende onrust aan te pakken. Bij monde van de regering in Berlijn zijn de energieprotesten genoemd als ‘vijand van de staat’. We zijn verder in het proces van verval dan we wel eens onder ogen willen zien. Onrust, rellen, revolte zijn, anders dan regeringen ons willen voorhouden, geen inbreuk op de rechtsstaat maar de feedback van een volk dat op een andere manier niet meer gehoord wordt. Het is bij uitstek het signaal dat de democratie faalt. Eén van de kernvragen van deze tijd is of onze overheden nog wel onze belangen vertegenwoordigen en of we van een rechtsstaat kunnen spreken als wij zonder consultatie de offers mogen brengen voor het machtsspel dat de politici zo graag aan willen gaan. Daar valt geen democratie meer in te herkennen en in het verlengde hiervan is het de vraag of we ze dan nog wel als volksvertegenwoordiger dienen te erkennen. En wat, afhankelijk van het antwoord, daar dan de consequentie van is.

ADDENDUM – Het grote offensief in de Kherson regio is inmiddels afgeblazen. Kiev weert journalisten uit het gebied, dus om toch een beeld te krijgen van het strijdtoneel aldaar heeft de Washington Post (die uitgesproken pro-Oekraïens is) een verslaggever naar een ziekenhuis in de buurt gestuurd. Soldaten met ‘weggeschoten ledematen, wonden van granaatscherven, verminkte handen en verbrijzelde gewrichten’ vertelden over de scheve verhoudingen die het Oekraïense leger onder ogen moet zien bij het Kherson front.  De Russen hebben volgens die soldaten meer en betere artillerie, drones die straffeloos een kilometer boven het veld vliegen en geavanceerde radar die binnen enkele minuten het mortiervuur naar de juiste doelen leidt. De Russen hacken en kapen zelfs Oekraïense drones, die ze vervolgens hulpeloos achter de vijandelijke linie zagen verdwijnen. “We verloren vijf man tegen één die de Russen verloren”, vertelde Igor, een 30-jarige onderofficier aan de Washington Post. “Als we onze mobieltjes of radio aanzetten lokaliseerden ze ons onmiddellijk en het schieten begon weer”, zei een andere soldaat die zich Denis noemt. Aleksandr tenslotte: “Ze raakten ons constant, als wij drie mortieren afschoten kregen we er twintig voor terug”.

Over de auteur

Hielke de Boer heeft meer dan dertig jaar in de financiële sector gewerkt bij zowel internationaal opererende bedrijven als kleine sociaal-culturele instellingen. Zijn columns betrekken de maatschappelijke ontwikkelingen in een context van geopolitiek, culturele verschijnselen en historische achtergronden.