Afgelopen vrijdag werd in De Kerk Onderdendam het boek Voor het voetlicht gepresenteerd over de Bedumer architect Karst Zevenberg.
Zevenberg begon in 1923 een architectenpraktijk in zijn geboortedorp Bedum. Tot dusver was er over hem niet veel meer bekend dan dat er twee rijksmonumenten op zijn naam staan, één in Middelstum en één in Haren. Uit onderzoek is nu gebleken dat zijn oeuvre rond de honderdvijftig ontwerpen omvat. De auteurs Bertus Fennema (Briltil) en Hidde Rinze Koornstra (Purmerend) menen dat Zevenberg vanwege zijn omvangrijke oeuvre en zijn beeldbepalende architectuur in Bedum en omstreken een grotere bekendheid verdient.
De Bedumer architect tekende in de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw veelal in de stijl van de Groninger variant van de Amsterdamse School, een stijl die nog steeds het beeld van vele straten in Stad en Ommeland bepaalt. De Amsterdamse Schoolstijl kenmerkt zich door het expressieve gebruik van baksteen. De architecten die in deze stijl tekenden gebruikten baksteen niet alleen als bouwmateriaal, maar ook als middel om een bouwwerk te versieren en een eigen vorm en uitstraling te geven.
Zevenberg liet baksteen inderdaad van zijn expressieve kant zien, en combineerde de sierlijkheid ervan met heldere lijnen en een sobere doch blijmoedige uitstraling. Onder invloed van de Groninger Kunstkring De Ploeg voegde hij daar kleurrijk schilderwerk en glas-in-lood aan toe. Net als zijn generatiegenoten, onder wie Egbert Reitsma en Siebe Jan Bouma, stemde Zevenberg de Amsterdamse Schoolstijl af op de Groninger aard en op de kleuren van de Groninger aarde.
De architect ontwierp winkelpanden en woningen voor middenstanders, ‘plaatsjes’ voor landarbeiders, landhuizen voor renteniers en notabelen, scholen, pastorieën, fabrieksgebouwen, werkplaatsen, boerderijen en sociale huurwoningen. Veel daarvan staat in Bedum, Noordwolde, Zuidwolde en Onderdendam, maar hij ging ook verder van huis, van Haren tot Middelstum, en van Adorp tot Zandeweer.
Van een dertigtal ontwerpen wordt in het boek beschreven tegen welke sociaal-economische of culturele achtergrond deze tot stand kwamen en welke stijlkenmerken zij vertonen. Daaruit blijkt dat Zevenberg zich in de gestelde beperkingen meer dan eens een meester toonde en in zijn eigen, beheerst uitbundige stijl enkele pronkjuweeltjes van Groninger architectuur heeft nagelaten.
Met beschouwingen over het leven en het werk van Zevenberg, de vele kleurenfoto’s en een lijst van alle bekende ontwerpen van Zevenberg vormt het boek een belangrijke bijdrage aan de bestudering en waardering van de Amsterdamse Schoolstijl op het Groninger platteland.
Tentoontstelling
Aanvullend is er een tentoonstelling over leven en werk van Zevenberg. Deze is tot en met 14 oktober te bezichtigen in De Kerk Onderdendam aan de Bedumerweg 34. De tentoonstelling is geopend van 11.00 tot 17.00 uur en de entree bedraagt 5 euro.
Voor het voetlicht
Voor het voetlicht (ISBN 9789079742189) telt 128 pagina’s en is voor 18,50 euro verkrijgbaar via de regionale boekhandel, De Kerk Onderdendam of online te bestellen. Het boek is uitgegeven door NoordPRoof Producties te Bedum.
Foto: NoordPRoof Producties
