GRONINGEN – Vanaf vandaag gaan miljoenen Nederlandse huishoudens aanzienlijk meer betalen voor stroom en gas.
Wie een variabel energiecontract heeft kan prijsstijgingen van wel 25 procent verwachten. Op zoek naar de oorzaak wordt de blik vaak gericht op de aanbodzijde, waar grondstoffen – met name gas – almaar duurder worden. Volgens energiespecialist Glenn van der Linde van Zonneplan spelen we zelf echter ook een grote rol. “We gebruiken energie op de verkeerde momenten. Door stroom te gaan gebruiken op momenten van overvloed aan zon en wind, worden we minder afhankelijk van gas. En dat is financieel gezien erg voordelig.”
Energieleveranciers mogen de prijzen van variabele contracten – officieel: modelcontracten – eens per halfjaar wijzigen. De standaard data die hiervoor zijn aangewezen zijn 1 januari en 1 juli. Voor het komende halfjaar is een fikse prijsverhoging voorzien. Dat is logisch, want nu de economie aantrekt en de gasvoorraad door een koude winter behoorlijk is uitgeput, stijgt de inkoopprijs voor gas en (dus) elektriciteit. Als gevolg daarvan gaan vooral consumenten wiens vaste energiecontract afloopt flink meer betalen, doordat hun contract automatisch wordt omgezet in een variabele overeenkomst. Energiespecialist Van der Linde wil daarom af van dit soort contracten. “Prijzen zouden daarom dynamisch moeten zijn, niet variabel”, stelt hij voor.
Slapers
Op 1 juni publiceerde de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de Energiemonitor 2021. Hieruit blijkt dat meer dan de helft van de Nederlanders in de afgelopen drie jaar niet is overgestapt. Meer dan een kwart geeft zelfs aan dat zij nog nooit van energieleverancier geswitcht zijn. De belangrijkste reden hiervoor is dat zij aangeven “niet goed te weten wat zij krijgen als ze overstappen”.
Een energiecontract sluit je normaliter af voor een vaste periode van één, twee, drie of in sommige gevallen vijf jaar. Wanneer dit contract afloopt en je niet overstapt, wordt het automatisch omgezet in een variabel contract. De energieleverancier mag dan eens per halfjaar de tarieven wijzigen. Van der Linde stelt dat mensen met zo’n contract “de klassieke slapers” zijn. “Ze betalen veel te veel, maar zijn zo tevreden met hun energieleverancier dat ze nooit overstappen”, aldus de energiespecialist van Zonneplan. Volgens hem zijn er echter maar twee echte redenen om over te stappen: een financiële besparing en milieuoverwegingen. “Alle andere argumenten zijn op basis van een onverklaarbaar gevoel. Iedere energieleverancier doet zijn werk in principe goed, omdat energie leveren een puur administratieve handeling is.”
Dynamische energietarieven
Het gros van Nederland denkt dat je slechts de keuze hebt tussen een vast en een variabel energiecontract, eventueel met nachtstroom. Daarnaast kun je echter inmiddels ook kiezen voor stroom tegen inkoopprijs, zogeheten dynamische energiecontracten. Je betaalt dan per uur de prijs die stroom op dat moment daadwerkelijk kost – onder meer afhankelijk van de hoeveelheid zon en wind op dat moment en de vraag naar stroom. Van der Linde: “Door stroom op de gunstigste momenten te gebruiken, kun je enorm besparen op je energierekening. Alleen: bijna niemand weet nog dat dit bestaat, omdat de meeste energieleveranciers het liever niet aanbieden. Ze zien hun verdienmodel – hoge marges en voorspelbare inkomsten – in rook opgaan. En bovendien hebben mensen totaal niet het gevoel dat ze te veel betalen en zijn ze – ten onrechte – ook nog eens bang dat ze zonder gas en stroom komen te zitten wanneer ze overstappen”, zo verduidelijkt hij.
Bewuster energie verbruiken
De prijzen voor vaste en variabele energiecontracten zijn eigenlijk een soort toekomstvoorspelling op basis van deze inkoopprijzen, maar dan inclusief marges en risicodekking. “Hierdoor ben je aan het eind van de rit vrijwel altijd duurder uit dan bij een dynamisch contract”, stelt de energiespecialist van Zonneplan. “Daarnaast heb je, dankzij de verschillende uurtarieven, de mogelijkheid om heel bewust met je verbruik om te gaan.”
Van der Linde voegt er tot slot aan toe dat deze nieuwe manier van stroom verbruiken ook noodzakelijk is om nieuwe duurzame bronnen te kunnen blijven installeren. Nu raakt het net namelijk al regelmatig overbelast, doordat er op momenten – vooral ’s middags – meer duurzame stroom wordt opgewekt dan we op dat moment verbruiken. Van der Linde: “Door juist op die momenten stroom af te nemen zorgen we ervoor dat bijvoorbeeld zonnepanelen in Groningen hun werk kunnen blijven doen. Gaan we op de huidige manier door, dan gooien we de komende jaren meer en meer goedkope, duurzaam opgewekte stroom weg.”
Foto: VV1ntermute/Pixabay